Algemeen

Raalte, 27 mei 2025

Onderwerp: Jaarstukken 2024

Geachte leden van de raad,

Met trots bieden wij u hierbij de jaarstukken 2024 aan. We kijken terug op een jaar waarin we samen met uw raad, ons college en de ambtelijke organisatie belangrijke stappen voorwaarts hebben gemaakt om ‘de drie grote opgaven’ verder te brengen.  Daarnaast zijn we in staat geweest de reguliere dienstverlening ‘gewoon’ doorgang te laten vinden.  Dat dit veel heeft gevraagd van de ambtelijke organisatie, in een steeds krapper wordende arbeidsmarkt, is evident.  Met deze jaarstukken legt het college verantwoording af over het gevoerde bestuur in het afgelopen jaar. Ook doen wij u voorstellen over de bestemming van het rekeningsaldo 2024.

De ‘drie grote opgaven’ verder gebracht
In 2024 hebben we de ‘de drie grote opgaven’ een belangrijke stap verder gebracht. Het gaat hierbij om de groei van de gemeente Raalte, wijken en dorpen en een toekomstbestendig buitengebied. Ook duurzaamheid en participatie zijn hierbij belangrijke thema’s geweest. Dit naast alle regulier uit te voeren werkzaamheden, waarbij de dienstverlening aan onze inwoners steeds centraal heeft gestaan in een steeds krappere arbeidsmarkt. Zo hebben we in 2024 de groeibeelden voor de dorpen Raalte en Heino met uw raad gedeeld. Daarbij heeft uw raad besloten om aan de slag te gaan met de nieuwe locaties Stationsgebied Raalte, Raalte Noord, Heino Noord-West en deelgebied Molenweg. Met betrekking tot de wijken en dorpen hebben we via een participatief traject verkend wat voor de toekomstbestendigheid van onze wijken en dorpen belangrijk is. Daarnaast hebben we een scan ontwikkeld om een objectief beeld van de huidige situatie in onze dorpen en wijken te krijgen. Op basis van deze uitkomsten is een koersdocument dorpen en wijken opgesteld en inmiddels door uw raad vastgesteld. Met betrekking tot de opgave buitengebied hebben we verder gewerkt aan de aanpak welke uw raad eind 2023 heeft vastgesteld en welke is gebaseerd op de pijlers: faciliteren wat al kan, samen werken er zijn voor inwoners en duidelijkheid in beleid. Door het niet doorzetten van het landelijk beleid is het provinciaal onduidelijk hoe gebiedsprocessen een vervolg gaan krijgen.

Blijvend ingezet op de kracht van Raalte
Naast de inzet op de strategische opgaven hebben we in 2024 ook verder gebouwd op de kracht van Raalte. Raalte is een ontzettend fijne plek om te wonen, leven werken en recreëren. Zo hebben we ook in 2024 weer kunnen genieten van de vele evenementen die in onze gemeente zijn georganiseerd. We konden verder bouwen op een stevig sociaal vangnet en goede maatschappelijke voorzieningen. Denk daarbij aan onderwijs- cultuur en sportvoorzieningen, met een bruisend verenigingsleven. De vele actieve vrijwilligers en een goed noaberschap waren hierbij ook in 2024 van onschatbare waarde. Hier zijn we terecht trots op.
Deze stevige fundamenten hebben we meer dan ooit nodig. Door samen op te trekken zijn we ervan overtuigd dat we, ook in tijden van grote veranderingen, Raalte elke dag een beetje mooier kunnen maken. Dit in een maatschappelijke context waar we zien dat de samenleving verhard, gemeenschapszin afneemt en polarisatie toeneemt in een onzekere wereld omringd door geopolitieke spanningen.

Een terugblik op 2024 in vogelvlucht

Woon- en leefomgeving
De woningbouwontwikkelingen zijn in 2024 onverminderd doorgegaan. En we zien overal bouwactiviteiten in onze wijken en dorpen. In 2024 zijn meer dan 300 omgevingsvergunningen afgegeven. Hiermee liggen we op koers om in 10 jaar tijd 3.000 woningen te realiseren. In 2024 waren de groeibeelden voor Raalte en Heino gereed en is gestart met de analyse van de buurtdorpen.

Verkeer en vervoer
Er is gewerkt aan de voorbereiding van het fietsbeleidsplan. 2024 stond in het teken van de voorbereidingen om de stations Heino en Raalte opnieuw in te richten.

Integraal beheer openbare ruimte
De veroudering van de openbare ruimte neemt toe en is structureel. Het huidige investerings- en uitvoeringsniveau houdt de veroudering en teruggang van de kwaliteit van de openbare ruimte niet bij. Daarom is in 2024 gewerkt aan lange termijn inzicht in de te verwachten investeringen tot 2040. Deze inzichten vertalen we naar een Vervangingsstrategie openbare ruimte. Hiermee is veel geld gemoeid waarvoor nog geen dekking beschikbaar is.  Er is een start gemaakt met de uitvoering van de buurtaanpak Langkamp. Ook is de achterstand in het achterstallig onderhoud van de bomen in 2024 weggewerkt.

Zorg voor onze inwoners
Er is uitvoering gegeven aan het uitvoeringsplan Raalte Werkt. Zo hebben we statushouders ondersteund bij het vinden van een passende plek en zijn er meer beschutte werkplekken gerealiseerd dan de landelijke taakstelling. Op basis van het beleidsplan ‘Rondkomen met je inkomen’, hebben we inwoners ondersteund vanuit effectief minima- en schulddienstverleningsbeleid met aandacht voor de menselijke maat. Er is onderzoek gedaan hoe we het Centrum voor Jeugd en Gezin organisatorisch en financieel verder versterkt moet worden om de benodigde ondersteuning toekomstbestendig te maken. Ook zijn er besparingsrichtingen in beeld gebracht om in de toekomst het sociaal domein betaalbaar te kunnen houden.

Duurzaamheid en energietransitie
In 2024 is hard gewerkt aan het overkoepelend beleidsplan duurzaamheid. Dit plan is inmiddels door uw raad vastgesteld (mei 2025). Lokale energie-initiatieven zijn, net als in voorgaande jaren, financieel ondersteund door middel van een subsidieregeling. Ook is er in 2024 een subsidieregeling voor het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed vastgesteld.

Lokale economie en ondernemerschap
We hebben ons actief ingezet binnen de Regio Zwolle. Een concreet voorbeeld hiervan is het programma karakteristieke stationsomgevingen. Er is actief ingezet op de uitgifte van bedrijfskavels. Ook zijn de toeristische kansen van het Overijssels kanaal verkend.

Sport, cultuur en maatschappelijk vastgoed.
Uw raad heeft een eenmalige bijdrage beschikbaar gesteld aan Stichting Sportbelang Heino voor groot onderhoud, renovatie en verduurzaming van sporthal Hoogerheyne, zodat deze sporthal in elk geval de komende 15 jaar in stand kan worden gehouden.   De buurtsportcoaches zijn volop ingezet om sport en bewegen te bevorderen. Uw raad heeft het cultuurbeleidsplan 2024 ‘Cultuur versterkt’ vastgesteld met een uitvoeringsprogramma voor 2024 en 2025. De vernieuwde bibliotheek in Raalte dorp is in gebruik genomen. Ook heeft uw raad het projectplan voor vernieuwing van de St. Jozefschool in Nieuw Heeten en een opknapbeurt van basisschool de Linde in Laag-Zuthem vastgesteld.

Openbare orde en veiligheid
Er is het afgelopen jaar een communicatiestrategie ondermijning opgesteld, gericht op het vergroten van de bewustwording van signalen van ondermijning.  Ook thema’s als digitale veiligheid hebben extra aandacht gevraagd.

Bestuur en dienstverlening
In 2024 zijn we gestart met het organisatie brede thema menselijke maat, zodat we actief blijven luisteren naar de vraag achter de vraag. Inwoners wisten onze verbinders goed te vinden.  Zo hebben we meegedacht met onder andere de dorpsapps in Luttenberg en Broekland en de verhalenroute bij de Stevenskamp in Heeten. Vanuit de strategische raadsagenda is het project Eenvoudig Geregeld opgepakt. Met dit project willen we verbeteringen doorvoeren bij het afnemen van producten en diensten door onze inwoners.

Financieel resultaat 2024

In onderstaande tabel is de opbouw van het rekeningsaldo 2024 weergegeven in relatie tot het verwacht resultaat na vaststelling van de zomernota 2024. Uit dit overzicht blijkt, dat het rekeningsaldo 2024 € 2,73 miljoen voordeliger is dan bij de zomernota was voorzien.

Bovenstaand overzicht laat zien dat het resultaat van de jaarrekening € 5,26 miljoen positief bedraagt, dat wil zeggen het verschil tussen baten en lasten. Van dit resultaat wordt voorgesteld € 1,76 miljoen over te hevelen naar 2024 (inclusief € 0,21 miljoen Algemene uitkering), omdat de betreffende activiteiten niet (volledig) zijn afgerond in 2024 of worden doorgeschoven naar 2025. Dit is € 2,73 miljoen positiever dan het begrotingsresultaat dat na de zomernota 2024 werd verwacht.

Voor een specificatie van de overlopende posten van 2024 naar 2025 zie bijlage G1.

Analyse rekeningresultaat 2024
Het rekeningresultaat 2024 is positiever dan bij de zomernota 2024 werd verwacht. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:

Meevallers:

• Meer inkomsten omgevingsvergunningen dan begroot
• Saldo hogere rijksbijdrage opvang Oekraïners dan gemaakte kosten
• Meer grondverkopen, niet zijnde grondexploitatie

Tegenvallers:

• Vorming van een voorziening Regeling Vervroegde Uittreding (RVU) op grond van de wettelijke ‘boekhoudvoorschriften’
• Hogere storting in de voorziening pensioenen wethouders
• Te betalen vennootschapsbelasting als gevolg van winstneming diverse complexen grondexploitatie.

Reservepositie

Het verloop van de algemene bestemmingsreserve is in onderstaande tabel toegelicht.

Uit deze tabel blijkt dat de algemene reserve van € 20,84 miljoen per 1-1-2024 terugloopt naar een bedrag van € 15,67 miljoen per ultimo 2028. Dit is € 11,17 miljoen boven het door de raad ingestelde minimumniveau van € 4,5 miljoen.

Algemene reserve grondexploitatie bij de jaarrekening 2024
De algemene reserve grondexploitatie kent per 31-12-2024 een stand van € 5,0 miljoen. Dit is na afroming met een bedrag van € 0,93 mln. In de nota Grondbeleid is voor de algemene reserve grondexploitatie een ondergrens van € 1 miljoen en een bovengrens van € 5 miljoen bepaald. Op basis hiervan is er daarom sprake van een surplus per 31-12-2024 van afgerond € 0,93 miljoen. Dit surplus is, in overeenstemming met de Nota Grondbeleid, afgeroomd en gestort in de algemene bestemmingsreserve.

Op basis van onder andere de geactualiseerde grondexploitaties ziet het verwachte (meerjarig) verloop van de algemene reserve grondexploitaties er als volgt uit:

Voor een nader inzicht in de grondexploitatie zie paragraaf 3.8. Grondbeleid.

Reserve weerstandsvermogen

De weerstandsratio is bij de jaarrekening 2024 als volgt berekend:

Zie onderstaande tabel voor de ontwikkeling van de weerstandsratio 2021-2025.

Vanaf de jaarrekening 2021 schommelt de weerstandsratio rond de 4 tot 4,4. Bij de jaarrekening 2024 is de weerstandsratio 4,1. Dit is iets hoger dan bij de begroting 2025 (3,8) en iets lager dan bij de jaarrekening 2023 (4,4). Een vergelijk met de jaarrekening 2023 is lastig te maken, aangezien toen de onbenutte belastingcapaciteit (€ 2,8 miljoen) nog onderdeel uitmaakte van de weerstandscapaciteit.
Wel zijn de risico's wat afgenomen. Dit wordt met name veroorzaakt door de afname van het risicobedrag van de grondexploitatie, het BTW-compensatiefonds en de fiscale positie van de gemeente. Het blijft echter een momentopname. Helemaal in de huidige turbulente en onzekere tijd.

Bij de begroting 2026 en meerjarenraming 2027-2029 wordt opnieuw een integrale beoordeling gemaakt van de te inventariseren risico’s in relatie tot het beschikbare weerstandsvermogen en de hieruit voortvloeiende weerstandsratio. Hierbij is het met name van belang verder in te zoomen op de te verwachten langjarige risico’s binnen de grondexploitatie en te beoordelen of en zo ja welke nieuwe risico’s mogelijk relevant zijn/worden. Dit in relatie tot het beschikbare weerstandsvermogen.

Voor een nader inzicht in de beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit zie paragraaf 3.2. weerstandsvermogen en risicobeheersing.

De stand van de reserve Sociaal domein per 31-12-2024 is € 5,76 miljoen. Op de reserve Sociaal domein rusten per 1-1-2025 nog claims van € 1,00 mln. (op basis van eerder genomen besluiten). Hiermee rekening houdend komt het saldo van de reserve Sociaal domein op ongeveer € 4,76 miljoen, hetgeen onder het bij de begroting 2022 vastgestelde plafond van € 6,5 mln. ligt. Met de reserve is er een buffer om de financiële risico’s binnen het sociaal domein op te vangen.

Financiële wendbaarheid en weerbaarheid
Wendbaarheid
Wendbaarheid heeft te maken met hoe flexibel we zijn om snel te kunnen inspelen op de actualiteit. De volgende instrumenten dragen bij aan de financiële wendbaarheid:

• Kengetal netto schuldquote (niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen)
• Kengetal belastingcapaciteit

Weerbaarheid
Weerbaarheid heeft te maken met veerkracht of het vermogen om onverwachte financiële klappen op te vangen en bestand te zijn tegen de impact van bestaande risico’s.
De volgende onderwerpen dragen bij aan de financiële weerbaarheid:

• Algemene bestemmingsreserve
• Ratio weerstandsvermogen
• Kengetal solvabiliteit
• Kengetal grondexploitatie
• Kengetal structurele exploitatieruimte

De financiële kengetallen hebben zich bij de jaarrekening 2024 als volgt ontwikkeld:

Zoals uit het bovenstaande tabel blijkt hebben de meeste financiële kengetallen zich in 2024 verder in positieve zin ontwikkeld. De financiële kengetallen scoren in de gehele linie ‘positief’ ten opzichte van de streefwaarden-kengetallen.

Tot slot

De door de raad ingestelde rekeningcommissie voert op 11 juni 2025 het onderzoek jaarrekening uit. Hierbij licht de accountant het accountantsverslag 2024 toe. Het verslag van dit onderzoek wordt u daarna zo spoedig mogelijk toegezonden.
Burgemeester en wethouder van Raalte,

de secretaris            de burgemeester

Monique van Esterik         Rob Zuidema